Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in Blockchain teknolojisini destekleyen açıklamaları, Çin Ulusal Parlamentosunun kriptografi yasasını kongreden geçirmesi, Çin Merkez Bankası’nın yakın zamanda kullanıma sunması beklenen resmi dijital devlet parasının haberleri ve son olarak Bitcoin ve blockchain karşıtı yazılan haberlerin yasaklanması…
Kripto para dünyasının gündemi kısa zaman önce Çin’den gelen haber yağmuru ile sallanmış, düşüş trendindeki Bitcoin’e trend değiştirtmiş, Çin’de blockchain teknolojisiyle ilgili tüm hisselerde güçlü alımlar yapılmasına ve tabii ki Çin menşeili kripto paraların fiyatlarında bir süreliğine bahar havası yaşanmıştı.
Belli ki uzun dönemde Çin merkezli paralar önemli ataklar yapmaya devam edecek. Şimdiden Çin merkezli kripto paralar listesini bilmekte fayda var. Sizler için bu paralara bir göz atarak yatırım potansiyellerini değerlendirdim:
1- NEO
[cryptocurrency_widget type=”card” template=”chart6″ color=”default” assets=”NEO~BTC” api=”cryptocompare.com” realtime=”true” animation=”fadeIn”]
Neo üzerine yapışmış kalan “Çin’in Ethereum’u” etiketinin ekmeğini ilk kez yemeye bu kadar yakın gözüküyor. Akıllı sözleşme altyapısı sunan Neo’nun son gelişmeler öncesinde en önemli hikayesi Neo 3.0 güncellemesiydi. 2020’nin ikinci yarısında tamamlanması öngörülen güncellemeler serisi ile Neo; 2.0 Yolundaki Ethereum’la rekabeti sürdürebilmesini sağlayacak teknik geliştirmelerini yapacak. Nedir bu geliştirmelerinden öne çıkanlara bakacak olursak ;
-NeoVM yani Neo’nun akıllı sözleşmeleri işleyen virtual machine altyapısı yeniden tasarlanıyor. Çok daha hızlı, kolay entegre edilebilir ve blockchain dışındaki uygulamalarla da kullanmaya elverişli bir hale getiriliyor.
– Konsensus güncellemesi ile Neo blockchaini daha güvenli, hızlı ve stabil çalışması hedefleniyordu. Uzun süredir üzerinde çalışılan dBFT 2.0 (Delegated Byzantine Fault Tolerance) geliştirmesi tamamlandı.
– NeoFS ( Neo altyapısındaki dağıtık merkezsiz veri depolama platformu) ve NeoID (Merkeziyetsiz kimlik protokolü) geliştirmeleri.
Çin’de blockchain baharı yaşanırken ve bu alana teknoloji yatırımları akarken akıllı sözleşme altyapı sağlayıcı olan Neo’nun bundan pozitif etkilenmeme imkansız. Neo altyapısında pek projenin ortaya çıkacağı ve yapılacak ICO, IEO benzeri fonlamalarla ciddi paralar toplayabileceğini düşünürsek bir önceki boğa döneminde Ethereum’un yaşadığı ICO çılgınlığının daha küçük ve lokal bir versiyonunu Neo’nun yaşaması beklenebilir. Bununla beraber Neo’nun asıl hedefini kurucularından olan Erik Zhang geçtiğimiz Nisan ayından anlatmıştı:
“Neo 3.0’ın büyük boyutlu ticari projelerde kullanılmaya hazır olacağından bahsediyoruz, yani blockchain teknoloji ile çalışan geniş ölçekli projelere uygunluk sağlayacak. Gelecekte, Youtube, Alipay gibi firmalar ve ya Blizzard ve Tencent gibi oyun devleri blockchain altyapısında çalışacaklar ve Neo 3.0 böyle büyük organizasyonların kullanımına elverişli bir yapı olacak.”
Gerçekten adını zikrettiği gibi büyük firmalarla çalışabilecekler mi şimdilik bir durum yok ama Neo’nun Çin devleti ile arasının iyi olduğu bir gerçek. Blockchain teknolojisine bakış böyle olumlu değilken bile devlet tarafında regüle kabul edilen bir yapı olarak sorun yaşamadan varlığını sürdürüyordu. Bundan sonrası için eğer çok daha proaktif pazarlama içerisine girip piyasa akan Çin yatırımını kendisinde toplayabilirse fiyat olarak da iyi yerlere gidebilir.
2- TRON (TRX)
[cryptocurrency_widget type=”card” template=”chart6″ color=”default” assets=”TRX~USD” api=”cryptocompare.com” realtime=”true” animation=”fadeIn”]
Tron‘un en ölü piyasa bile adından söz ettirmeyi başaran bir kripto para olduğu malum. Çin devleti ile ilişkileri Warren Buffet ile yiyeceği yemek sebebiyle gerilmişti. Bu yemek sebebiyle gereksiz reklam ve propaganda yaptığı sebebiyle Tron kurucusu Justin Sun Çince bir özür yayınlamış ve regülatörlerden özür dilemiştir
Bunun üzerinden çok sular aktı, son Çin pumpı sonrasında Çinli kullanıcılara yönelik yaptığı canlı yayını on binin üzerinde yatırımcı canlı izledi. Bir pazarlama dehası olan Justin Sun’ın Çin tarafında yaşanan bu olumlu rüzgarı değerlendirmeyeceği düşünülemez. Tron’un şimdiden Çin menşeili firmalarla yapacağı anlaşma çalışmalarına başladığını farz edebiliriz. Taşıdığı tepeden aldırma, terste bırakma benzeri risklerini göze aldığınız taktirde Bitcoin dominasyonu düşmeye başladığında Tron’dan sert günlük volatil hareketler göreceğimizi düşünüyorum.
Tron ile ilgili güncel değerlendirmemizi aşağıdaki videodan izleyebilirsiniz.
3- Vechain (VET)
[cryptocurrency_widget type=”card” template=”chart6″ color=”default” assets=”VET~USD” api=”cryptocompare.com” realtime=”true” animation=”fadeIn”]
Vechain için belki de gerçek hayatta kullanılabilirlik ve geleneksel firmaların blockchain altyapısına geçmeleri açısından en önde gelen kripto paralardan biri olduğu söylenebilir. Piyasanın eskileri hatırlar VET’in VEN olduğu, Vechain’in yeni imajı ve mainnet’ine kavuşmadığı dönemlerde, boğa piyasısında şu imajla fiyatlanıyordu: “Çin’in bilmemne eyaletini blockchain altyapısını yapıyor.” Şimdi baktığımızda ne o eyaletin adını hatırlayan var, ne de Vechain’in böyle şaibeli denebilecek iddialara ihtiyacı var. Çünkü artık gerçekten hem devletle hem de büyük firmalarla düzenli olarak partnerlik açıklayan ve her haberiyle ufak patlamalar yapabilmeye müsait bir yere ulaştı. Son dönemde adı devletler arası ticaretleri güçlendirmek için Çin devleti desteği ile yaptığı projelerle gündeme geldi ve her haber fiyatını ciddi derecede etkileyecek şekilde fiyatlandı.
Vechain’in Çin devleti ile arasının iyi olduğu ve çeşitli alanlarda altyapı sunduğunu biliyoruz. Çin dünyanın üretim merkezi gücünü korudukça ve blockchain teknolojisi yaygınlaşmasını sürdürdükçe, yani Dünya’nın Çin’den ithalatı yoğun şekilde devam ettikçe firmalar sürdürülebilir bir tedarik zinciri takibi için blockchain çözümüne yönelecektir. Bu noktada Vechain ve yatırımcıları en güçlü alternatif olarak uzun vadede karlı çıkacaktır. Özellikle Walmart ile açılan tedarik zinciri kapısının nerelere evrileceğini iyi takip etmek gerekli. Walmart ile iyi işleyen bir sistem o çaptaki firmalar için çok değerli bir referans olacaktır.
4-EOS
[cryptocurrency_widget type=”card” template=”chart6″ color=”default” assets=”EOS~USD” api=”cryptocompare.com” realtime=”true” animation=”fadeIn”]
En olumlu üçlüyü yazdıktan sonra o kadar da olumlu bakamadığım bir kripto parayı değerlendireyim; EOS. EOS ile ilgili en fazla endişe veren konu pek de merkeziyetsiz olmadığı, çin devletine bağlı bir yapıya sahip olduğu şeklindeydi. Tabii şu an oluşan durumun belli ölçülerde pozitif yaracağı muhakkkak ancak dünya Çin pazarından ibaret değil ve yabancı yatırımların gözünde EOS gitgide negatife dönen bir algıya sahip. 2018 yılında onaylanmış işlemleri geriye aldığı ortaya çıktığında güvenilirlikleri ciddi tartışma konusu olmuştu, o günden bugüne daha şeffaf bir yapıya bürüneceği sözünü vermelerine rağmen sözde merkezsiz özde bir şirket parası şeklinde katı bir merkeziyetli yapıya sahip olmayı sürdürüyor.
EOS güçlü yönü olan dApp’s yani merkeziyetsiz blockchain altyapılı uygulamalar konusunda Tron’la rekabet halinde ve Tron gelecekte bu konuda EOS’la arayı açacak gibi gözüküyor. Çin paraları arasında kişisel olarak, diğerlerine göre, olumlu yaklaşamadığım tek paranın EOS olduğunu söyleyebilirim.
5-Gxchain (GXC)
[cryptocurrency_widget type=”card” template=”chart6″ color=”default” assets=”GXS~BTC” api=”cryptocompare.com” realtime=”true” animation=”fadeIn”]
Çin’in eski ve regüle paralarından biri olmasına rağmen geçtiğimiz dönemde devlet tarafından ofisi basılmış, yöneticileri göz altına alınmıştı. Bu operasyon sebebinin GXChain’in kıymetli kişisel verileri satması / kullanması olduğu söylenmekteydi. Genelde GXC o dönemden beri toparlama emareleri gösteriyor ancak öncesinde Çin devletinin açıkladığı blockchain listelerinde üst sıralarda olan para devlet tarafından çok daha altlara gönderildi. Bu da kaleminin kırıldığı, devlet desteğini kaybettiği yorumlarına yol açtı.
Ve diğerleri:
Asya pazarı Blockchain teknolojisi ve akıllı sözleşme anlamında kendini geliştiren pek çok kripto paraya sahip. Piyasa akan yatırımdan faydalanan yeni pek çok projenin hayatımıza gireceği ve kendinden söz ettirebileceğini farz edebiliriz. Var olan projeler tabii ki önce büyük abi Ethereum sonra mahallenin abisi NEO‘dan alan çalarak büyük projelere altyapı sağlayabilirlerse iyi yerlere gelebilirler.
Çin’den olumlu haberler gelmeye devam eder ve bir Çin boğası başlarsa, bundan fayda sağlayabilecek diğer Çin ile alakalı kripto paraları listelemek gerekirse;
-Nuls
-Quantum (Qtum)
-Ontolgy (ONT)
-IOST
-Bytom (BTM)
