Bu yazımızda kripto paralarda oldukça sık duyduğunuz Fork (Çatallanma) konusunu tüm yönleriyle sizlere anlatacağız. Hard fork nedir; Soft fork nedir? Fork neden yapılır? Tüm bunların cevabını bu yazımızda bulabileceksiniz.
Öncelikle forkun ne olduğundan başlayalım. Blockchain yapısı içersinde işlemleri doğrulayan tarafların belli bir konsensüs temelinde anlaşmış olmaları gerekir. Taraflar arasında uzlaşı olduğu sürece tek bir zincir üzerinden işlemler devam eder. Fork en basit tanımıyla bu zincir üzerinde yapılan güncellemelere verilen isimdir. Birazdan hardf fork ve soft fork ayrımına değinirken buraya geri döneceğiz.
Peki kripto paralarda neden forka ihtiyaç duyulur. Bunun birkaç farklı sebebi olabilir. Geliştirme yapmak için; Yeni özellikler eklemek için veya herhangi bir güvenlik açığını kapatmak için forka gidilebilir.
Fork dendiği zaman ön plana çıkan iki tane kavram var; Birincisi Soft Fork; İkincisi Hard Fork. Gelin şimdi bunların ne olduğuna bakalım.
Soft fork aslında bir yazılım güncellemesidir. Buradaki en önemli nokta burada güncelleme yapmasanız da eski sürüm üzerinden devam edebilirsiniz. Yani eski versiyon çalışan sisteme uyumludur. Daha da basitleştirmek gerekirse; Protokolün önceki haliyle uyumlu olan güncellemelere Soft Fork denir. Soft forklar genellikle sistemi temelinden değiştirmeyen daha basit güncellemelerdir. Bu forkun en önemli özelliği ortaya yeni bir zincir çıkmaz. Güncellemeler aynı zincir üzerinden devam eder. Aslında soft fork hemen hemen tüm paralarda düzenli şekilde gerçekleşir.
Hard fork ise eski versiyonla uyumlu olmayan güncellemelere verilen isimdir. Eğer bir hard fork gerçekleşiyorsa hard fork yapıldıktan önceki sürümler geçersiz hale gelir. Yani hard fork olurken node ların hepsinin güncellenmesi gerekir. Soft forkta olduğu gibi eski versiyonla uyumluluk burada yoktur.
Hard forklar da kendi içersinde 3’e ayrılır. Bunlardan ilki anlaşmalı hard forklardır. Burada kritik bir sistem güncellemesi gelirken içerdeki tüm madenciler; nodelar bu güncellemeyi onaylar. Bu şekilde hiçbir sıkıntı olmadan güncelleme gerçekleşir. Genellikle bu türlü hardforklar önceden yol haritasında belirtilmiş güncellemeler olur. Buna örnek olarak Ethereum’un Constantinople hard forkunu verebiliriz.
Hard forklara ikinci örnek olarak devam eden hard forkları verebiliriz. Burada büyük bir güncelleme öncesi zincirin içersinde taraflarda uzlaşı sağlanamaz. Bu durumda üstte dediğimiz yeni güncellemeyi kabul eden taraflar kendi zincirlerini devam ettirir. Ancak bu güncellemeyi kabul etmeyen taraf da kendi zincirinde doğrulamaya devam edebilir. Blockchain mantığı içersinde uzun olan zincir hayatına devam edecektir ancak iki tarafın da kendi zinciri içersinde doğrulamalara devam etmesi bu durumu doğurur. Bununla alakalı en güzel örneklerden bir tanesi de 2018 yılında yaşanan Bitcoin Cash hardforkudur.
Hard forklara üçüncü örnek olarak ise kaynak kod değiştirilerek yapılan forkları verebiliriz. Bilindiği üzere kripto paraların büyük bir kısmı açık kaynak kodludur. Bu kaynak kodunu alıp bazı değişikliklerle ortaya yeni para çıkartırsanız bu da hard fork olarak sayılacaktır. Buna en güzel örnek Litecoin’dir. Litecoin Bitcoin kaynak kodlarının değiştirilmesiyle ortaya çıkartılmış bir kripto paradır.
Forklarla alakalı daha detaylı bilgi için aşağıdaki videomuzu izleyebilirsiniz;
